Giáo trình bệnh truyền nhiễm thú y
-
TS. PHẠM HỒNG SƠN (chủ biên) GIÁO TRÌNH BỆNH TRUYỀN NHIỄM THÚ Y (PHẦN ĐẠI CƯƠNG) NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC HUẾ NĂM 200 TS. PHẠM HỒNG SƠN (chủ biên) GIÁO TRÌNH BỆNH TRUYỀN NHIỄM THÚ Y (PHẦN ĐẠI CƯƠNG) NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC HUẾ HUẾ - 2005 ĐẠI HỌC HUẾ TS. PHẠM HỒNG SƠN (chủ biên) tham gia biên soạn: TS. BÙI quang quẻ ANH Hiệu đính: GS. ĐÀO TRỌNG ĐẠT 1 LỜI NÓI ĐẦU Ngành đào tạo và giảng dạy thú y trong số những năm vừa rồi đã tất cả những nỗ lực trong việc mở rộng quy tế bào và cải thiện chất lƣợng đào tạo. Tuy nhiên, đổi mới và update kiến thức của đa số giáo trình đại học trong nghành nghề dịch vụ này còn chậm. Trong số giáo trình yêu cầu biên soạn bắt đầu đó gồm "Giáo trình Bệnh truyền nhiễm thú y". Giáo trình môn học tập này hiện đang đƣợc sử dụng trong các khoa (bộ môn) đại học thú y với chăn nuôi - thú y sẽ đƣợc biên soạn trƣớc phía trên gần 30 năm. Vào thời đại khoa học công nghệ phát triển mau lẹ hiện nay, đồng thời các thuật ngữ công nghệ cũng bên trên đà đó không tránh khỏi thay đổi theo quá trình vận động khách quan của buôn bản hội, nhiều kỹ năng trong tư liệu cũ này đã trở cần bất cập. Giáo trình này đƣợc đồng ý biên soạn với gần 40 giáo trình khác trong độ lớn chƣơng trình của dự án mức B "Nâng cao năng lực đào tạo những môn liên quan sinh học" của Đại học Huế. Tuy nhiên, do đk hạn chế về thời gian, ngôn từ giáo trình này chỉ số lượng giới hạn trong phần truyền nhiễm học tập đại cƣơng còn đƣợc đọc là "Dịch tễ học bệnh truyền nhiễm thú y". Đây là phần đầu vào chƣơng trình dài có 11 đơn vị chức năng học trình của môn "Bệnh truyền nhiễm thú y", vận dụng cho sv năm ngay cạnh cuối cùng năm cuối của ngành học Thú y. Phần nhiều quy tắc viết thuật ngữ có xuất phát nƣớc ngoài không phải chữ Hán là sự việc lớn, tinh vi và chƣa đƣợc thống nhất trong số văn bản, trên thực tiễn nhiều quy tắc khác nhau đồng thời đƣợc sử dụng. Theo bọn chúng tôi, những phép tắc Việt hóa, không du nhập từ nƣớc kế bên một giải pháp khiên cƣỡng, và nguyên tắc bảo vệ tính đồng nhất của thuật ngữ nên đƣợc tuân thủ. Giáo trình này vận dụng quy tắc ghi âm thuật ngữ có nguồn gốc tiếng nƣớc bên cạnh đã đƣợc áp dụng trong "Giáo trình vi sinh trang bị học thú y" vì Nhà xuất bản Nông Nghiệp ấn hành năm 2002 với là giáo trình mang ngôn từ tiền đề đến môn học này. Đồng thời, để tránh sự đọc lầm bắt nguồn từ vốn trường đoản cú vựng có sự biệt lập giữa các khu vực công ty chúng tôi sử dụng trường đoản cú "bệnh" cầm cho từ bỏ "ốm" tuy từ sau sẽ khá thông dụng trong những tài liệu phổ thông, trừ hầu hết trƣờng hợp xào luộc lại từ văn bản khác. Tham gia biên soạn giáo trình này gồm: 2 -TS Phạm Hồng Sơn, chủ biên, biên soạn phần "Mở đầu", các chƣơng 1, 2, 3, 4 và 5, trừ mục "Luật pháp liên quan thú y" nằm trong chƣơng 4, cùng -TS Bùi quang quẻ Anh biên soạn mục "Phân tích dịch tễ học" nằm trong chƣơng 3 cùng mục "Luật pháp tương quan thú y" nằm trong chƣơng 4. Shop chúng tôi trân trọng cám ơn sự tham gia ý kiến xây đắp của ThS Nguyễn Thị Thanh, BS Phan Văn Chinh (trƣờng Đại học tập Nông Lâm, Đại học Huế) với TS Lê Lập (Phân Viện Thú y miền Trung, Nha Trang), PGS Đỗ Ngọc Liên (Đại học đất nước Hà Nội) cũng nhƣ sự cồn viên, khích lệ của không ít đồng nghiệp khác trong và bên cạnh khoa Chăn nuôi - Thú y, và đặc biệt quan trọng cám ơn GS Đào Trọng Đạt là ngƣời vẫn tận tình trong bài toán hiệu đính bạn dạng thảo. Công ty chúng tôi đánh giá chỉ cao sự ủng hộ và tạo đk biên soạn của những thành viên trong mái ấm gia đình chúng tôi. Shop chúng tôi mong thừa nhận đƣợc sự góp phần ý kiến sản xuất từ các thầy giáo, cô giáo, những em sv và các đồng nghiệp để giáo trình này đƣợc hoàn thành hơn trong lần tái bản. TÁC GIẢ 3 MỞ ĐẦU Truyền nhiễm học thú y là môn học nghiên cứu các quy nguyên lý hình thành, tiến triển và xong tắt của các bệnh truyền nhiễm ở động vật ở cấp độ cá thể (bệnh cảm nhiễm) cũng nhƣ cung cấp độ lũ hay tập đoàn lớn (dịch). Phần đa quy quy định của bệnh ví dụ đƣợc phân tích trong học phần "Bệnh truyền nhiễm thú y chuyên khoa", là phần liên tục của học tập phần này. Học phần "Bệnh truyền nhiễm thú y đại cƣơng" này nghiên cứu 1) rất nhiều thuộc tính chung nhất của những yếu tố hiện ra bệnh cảm nhiễm ở hễ vật, diễn biến, hiệ tượng và hệ quả của bệnh cảm nhiễm cũng nhƣ nghiên cứu và phân tích sự phổ biến của bệnh trong tập đoàn (thƣờng điện thoại tư vấn là dịch tễ học bệnh truyền nhiễm, xuất xắc dịch học tập bệnh truyền nhiễm) và 2) những nguyên lý và chuyên môn phổ quát áp dụng chẩn đoán và phòng kháng bệnh truyền nhiễm. đầy đủ nhiệm vụ của môn học tập bệnh truyền nhiễm là phân tích những quy chế độ thuộc về tính năng bệnh, đặc tính mầm bệnh, dục tình giữa mầm bệnh và khung hình động thiết bị trong điều kiện thống tốt nhất với ngoại cảnh, các hiện tƣợng bệnh lý, điều kiện phát sinh với lây lan bệnh, sự phân phát sinh, tiến triển và hoàn thành tắt của dịch khi không tồn tại và bao gồm sự can thiệp của nhỏ ngƣời, và từ thừa nhận thức về mọi quy luật pháp đó, đề ra các giải pháp cụ thể, gồm cơ sở khoa học vững chắc chắn, nhằm mục tiêu mục đích cuối cùng là phòng với chống, tiến tới thanh toán những bệnh truyền nhiễm, góp thêm phần tích cực đảm bảo sức khỏe bọn gia súc, gia cố và động vật khác, trải qua đó con gián tiếp hoặc trực tiếp đảm bảo sức khỏe mạnh của con ngƣời. I. Sơ lược lịch sử hào hùng phát triển những học thuyết về bệnh truyền nhiễm tự thời thƣợng cổ, nhỏ ngƣời đã đặc trưng chú ý đến các bệnh truyền nhiễm giết thịt hại 1 loạt gia súc và ngƣời. Ngƣời ta mang lại rằng vì sao của bệnh dịch là sự trừng phạt của thần linh, nhƣng thần y Hyppocrat (Hyppocrates, 459 - 377 tr. CN) vẫn tỏ ra nghi hoặc khi thấy rằng dịch bệnh lan tràn nhiều non sông và tấn công con ngƣời không phân biệt thống trị và đã đề ra thuyết khí độc (miasma) để lý giải nguyên nhân của bệnh. Ông giải thích dịch bệnh phân phát sinh những sau những hiện tƣợng tự nhiên và thoải mái của dải ngân hà nhƣ xuất hiện sao chổi, hễ đất, vây cánh lụt, là vì không khí bị ô nhiễm và độc hại và không thể tốt so với sức khỏe. Thuyết này đƣợc ngƣời ta tin nhìn trong suốt thời gian kéo dài của lịch sử loài ngƣời, quan trọng đến thời cận kim ngƣời ta vẫn còn đó tin tại sao gây bệnh sốt lạnh lẽo là khí độc, cũng chính vì vậy trong ngôn ngữ Châu Âu bệnh sốt lạnh lẽo đƣợc hotline là maleria (xuất phạt từ "mal-" và "aer"). Cho rằng sự lan truyền của bệnh là vì khí độc của bệnh, 4 Hyppocrates tin vào thuyết dân gian rằng gần như ngƣời quan tâm ngƣời căn bệnh lao phổi cũng thƣờng mắc bệnh lao phổi, rằng trong bầu không khí hít vào bao gồm phần tử nhỏ tuổi bé. Đồng thời, nghĩ về rằng nguyên nhân xảy ra lƣu hành bệnh dịch hạch cũng tƣơng tự yêu cầu ngƣời ta đã đốt khói, chƣng hƣơng thơm thực đồ vật và đã dành đƣợc phương châm phòng dịch độc nhất vô nhị định. Aristot (Aristoteles, 384 - 322 tr. CN) đã trình bày những nghi vấn về hiện nay tƣợng bị bệnh lan truyền tự ngƣời này thanh lịch ngƣời khác. Sau Aristoteles, đại y nhân của thời cổ kính Galen (Galenos, 131 - 201) cũng đã nhận thấy dịch hạch, bệnh ghẻ, viêm mắt, bệnh dại, bệnh phổi, tất cả tính truyền nhiễm. Các sách thú y của thời thƣợng cổ Ai Cập, của cổ Hy Lạp (khoảng 1200 năm tr. CN) đã nói tới bệnh gia súc. Aristoteles cũng đã mô tả bệnh dại, uốn ván, tỵ thƣ, qua không ít vụ ám sát nhiều ngƣời cùng gia súc. Tuy thời ấy bé ngƣời đã dùng những cách nhìn thần thoại giải thích nguyên nhân bệnh, nhƣng trƣớc tai họa khủng kinh của dịch gây ra, bé ngƣời đã biết sử dụng những biện pháp phòng bệnh. Ngay lập tức từ thời thƣợng cổ ngƣời trung quốc đã biết rước vảy đậu mùa lấy sấy thô trên bếp, rồi nghiền nhỏ tuổi bỏ vào mũi ngƣời nhằm phòng bệnh đậu mùa. Thổ dân châu Phi đem thanh kiếm nhọn chọc vào phổi bò mắc bệnh viêm phổi để cho dịch phổi thâm nhập ƣớt đầu mũi tìm rồi lấy rạch vào da chân trườn khỏe nhằm phòng bệnh trên cho bò. Cũng qua thực tiễn, nhỏ ngƣời đã nhận biết hiện nay tƣợng bệnh lây từ loài vật bệnh sang loài vật khỏe. Điều đó khiến con ngƣời nghĩ mang đến yếu tố vì sao nào đó có chức năng nảy nở với lây lan thẳng từ con bệnh sang bé khỏe, hoặc thông qua đối tƣợng trung gian, và đã lý giải nguyên nhân bệnh theo không ít cách. Mặc dù vậy, quan niệm thần bí, thần quyền giải thích nguyên nhân bệnh, dƣới giai cấp của vua chúa phong loài kiến trung cổ, vẫn tồn tại và nhốt những quan điểm tiến bộ. Từ cố kỷ XV, cùng rất nền khoa học kỹ thuật ban đầu đƣợc trở nên tân tiến và ship hàng cho nền cấp dưỡng tiền tƣ bạn dạng chủ nghĩa, một nhân loại quan duy vật văn minh hơn trƣớc đang đƣợc hình thành. Thừa nhận thức của con ngƣời về tại sao bệnh đã đúng ra trƣớc. Trong chũm kỷ XIV - XV, ở khắp đại lục châu Âu phát sinh bệnh đậu mùa, dịch phân phát ban với dịch hạch đại lƣu hành, sang rứa kỷ thứ XVI, sau việc Côlômbô (Columbus, 1451 - 1506) phát hiện tại ra châu mỹ (1492) với sự xâm nhập của ngƣời châu Âu, bệnh tim la cũng xuất hiện ở châu lục mới này. Bởi vì đó, thuyết truyền nhiễm của bệnh tật đã từ trường đoản cú hình thành. Vào trào lƣu quan niệm chung đó, Frascatoro (1483 - 1553, ngƣời Verona, trực thuộc Italia ngày nay) sẽ phát biểu thuyết truyền nhiễm (de contagione, 1545). Ông cho rằng tại sao của 5 bệnh dịch truyền nhiễm là 1 trong những "chất truyền nhiễm sống" (contagium vivum, contagium animatum). Ông đã và đang phân loại bệnh tật bởi vì sinh vật có tính truyền nhiễm gây ra thành bố loại sau: 1) truyền nhiễm vì chưng tiếp xúc (contagio per contactum), 2) truyền nhiễm vị vật môi giới (contagio per formitem) và 3) truyền nhiễm qua không khí (contagio ad distans). Đó là một trong những cách lý giải theo quan điểm duy đồ tiến bộ. Mặc dù vậy, tuy nhiên thuyết truyền nhiễm của Frascatoro ko khác các với quan liêu niệm bây giờ nhƣng vào thời đó vị chƣa phân lập đƣợc mầm bệnh phải không bao phủ định đƣợc thuyết khí độc.
Bạn đang xem: Giáo trình bệnh truyền nhiễm thú y
Xem thêm: Bảng Giá Khoa Thẩm Mỹ Bệnh Viện Chợ Rẫy Có Khoa Thẩm Mỹ Không?
Xem thêm: Những Biểu Hiện Của Bệnh Ung Thư Phổi Biểu Hiện Như Thế Nào?
Cho tới thế kỷ XIX ngƣời ta vẫn tồn tại nghĩ rằng trường đoản cú ngƣời bệnh vạc ra hóa học truyền nhiễm (contagium), còn từ bỏ vật bị tiêu diệt phát vận khí độc (miasma) và đa số là nguyên nhân của bệnh dịch. Từ cuối thế kỷ thứ XVII, nhỏ ngƣời đã đạt thêm nhiều hiện đại lớn. Năm 1676, Liuoenhoc (Leeuwenhoek, 1632 - 1723) phát minh ra kính hiển vi đơn giản và dễ dàng đầu tiên bắt đầu giai đoạn phát hiện nay vi sinh vật, một bƣớc ngoặt đặc biệt tạo cơ sở dẫn đến sự việc hình thành một nghành nghề dịch vụ khoa học mới, vi sinh vật học, là môn tất cả liên quan chặt chẽ với truyền nhiễm học. Ông đã biểu thị những vi sinh thứ ông quan sát đƣợc trong số chất dịch mà lại ông hoàn toàn có thể có và đã cho nhân loại có thêm những chứng cứ mới về hầu hết yếu tố gây bệnh nhưng mà mắt thƣờng không quan sát thấy. Những tìm hiểu của ông đƣợc phân phát biểu ngơi nghỉ Hội hoàng thất London (London Royal Society 14/IX, 1683). đông đảo sinh thứ ông quan liền kề và biểu đạt đƣợc bao gồm thể bao hàm các động vật hoang dã nguyên sinh. Với kính hiển vi tự gắn thêm ráp tất cả độ phóng đại khoảng chừng 40 - 270 lần, ông đã tạo nên nhiều ngƣời biết đến vi sinh vật, mặc dù vậy, rất nhiều phát hiện tại của ông ko đƣợc sự quá nhận rộng rãi của giới khoa học. Khoảng 100 năm sau, khi kính hiển vi đƣợc tái sáng tạo và cải thiện (Chevalier, 1770 - 1840; Abbe, 1840 -1905) việc quan gần cạnh vi sinh thứ cũng tƣơng trường đoản cú nhƣng sẽ trở nên thuận lợi hơn. Những đóng góp của Erenberg (1838, hotline vi sinh vật quan sát đƣợc là Infusiontierchen), Nageli (1857, call vi sinh vật dụng quan liền kề đƣợc là Schizomyceten), Cohn (1872, phân biệt vi trùng khỏi thực vật) đã tạo nên loài ngƣời càng làm rõ hơn về các vi sinh vật. Đến thời điểm giữa thế kỷ XIX, tại sao bệnh truyền nhiễm đã đƣợc những nhà vi sinh thiết bị học không giống xác định. Paxtơ (Pasteur, 1822 - 1895) đã khởi đầu một tiến độ lớn trong lịch sử vẻ vang phát triển vi sinh đồ gia dụng học. Ông đã xác định bản chất vi trùng trong quy trình thối rữa với sự lên men, xác định thực chất sống của vi trùng gây nên một số bệnh truyền nhiễm, tấn công đổ thuyết "ngẫu sinh" hình ảnh hƣởng rất to gan lớn mật đƣơng thời. Ông đã dày công phân tích các vi sinh vật gây bệnh, đề ra thuyết mầm bệnh trường đoản cú đó đề ra 6 giải pháp cách ly trong phòng bệnh tằm gai, biện pháp thanh trùng dịch phân tách quả nho trƣớc lúc lên men rƣợu vang bởi giống nấm mèo men thuần chủng, và dựa vào những vận dụng phòng bệnh đậu mùa bằng đậu trườn mà Jenner (1749 - 1823) vận dụng vào vào cuối thế kỷ XVIII (1798), ông sẽ chế đƣợc vacxin phòng một số trong những bệnh. Thể nghiệm của Pasteur về thỏa mãn nhu cầu miễn dịch tự tạo phòng bệnh sức nóng thán ở chiên (1881) bởi chủng vi trùng do ông gây nhƣợc độc một phương diện chỉ rằng bé ngƣời có thể chủ đụng chế đƣợc chủng mầm bệnh nhƣợc độc để tạo nên miễn dịch và mặt khác minh chứng thuyết mầm bệnh của mình. Cùng với những loài vật không đƣợc tiêm vacxin chết vì công cƣờng độc trong phân tách đó, ý niệm vi sinh vật là lý do dịch bệnh truyền nhiễm đƣợc củng cố. Đồng thời, trên cơ sở thực nghiệm tiêm phòng bệnh, ý niệm về miễn kháng dịch thể (humoral immunity) sẽ đƣợc hình thành, Ehrlich (1854 - 1915) là ngƣời đầu tiên phát triển thành học thuyết miễn dịch dịch thể cho rằng trong dịch thể đụng vật đã biết thành mầm bệnh xuất xắc thành phần của mầm bệnh xâm nhập xuất hiện yếu tố trung hòa - nhân chính mầm bệnh (sau kia đƣợc hotline là kháng thể miễn dịch). Pasteur cũng là ngƣời đang chế đƣợc vacxin dại đầu tiên và đó là phát kiến to đùng của thời đại. Các nhà bác bỏ học khác trên quả đât đã đóng góp thêm phần to mập cho sự phát triển của vi sinh đồ gia dụng học với truyền nhiễm học. Cốc (Koch, 1843 - 1910) phân lập vi trùng nhiệt thán (1876), vi khuẩn lao (1882) và vi khuẩn thổ tả sinh hoạt ngƣời (1883) đã góp thêm phần củng núm và trở nên tân tiến thuyết mầm bệnh. Đóng góp đặc trưng của Koch còn tại phần ông đã tìm ra môi trƣờng sệt nuôi cấy vi khuẩn (môi trƣờng gelatin, 1876) và thuốc nhuộm vi khuẩn khiến cho việc cấy phân lập vi khuẩn thuần khiết cũng nhƣ quan liêu sát vi trùng trở nên dễ ợt hơn. Trên các đại lý phát biểu của Henle (1840) về quan hệ giữa bệnh truyền nhiễm và vi sinh vật, Koch đã cách tân và phát triển bốn nguyên tắc xác minh mối tình dục này mà sau này gọi là "Định đề Koch". Những cách thức này đã hỗ trợ cho những nghiên cứu mối quan hệ nam nữ nhân - quả thân vi sinh vật và bệnh truyền nhiễm đƣợc tăng tiến nhanh chóng. Đóng góp vào sự cải tiến và phát triển của vấn đề phát hiện mầm bệnh còn tồn tại những phát con kiến về áp dụng thuốc nhuộm anilin trong phân tích vi sinh vật của Weigert (1876), Solomonsen (1876) với Ehrlich (1878) cũng nhƣ phát loài kiến của Hesse (1881) trên cơ sở gợi ý của vk về việc chế môi trƣờng đặc chứa thạch (agar), Sau phần đa phát loài kiến về miễn dịch học tập của Pasteur, Koch và Ehrlich nêu trên, Behring cùng Kitasato (1891) đã phát hiện ra kháng độc tố, 7 góp thêm cơ sở kiên cố cho sự cải cách và phát triển của môn miễn dịch học. Metnhicôp (Metchnikov, 1845 - 1916) đã đưa ra học thuyết miễn dịch thực bào với đề xƣớng vụ việc biến dị có định hƣớng vi sinh vật. Ivanôpxki (Ivanovsky, 1864 - 1920) là ngƣời phát hiện tại virut đầu tiên, virut bệnh đốm dung dịch lá, vào năm 1882. Ít năm tiếp theo (1898) thí nghiệm chứng minh virut này đƣợc Bejerink lặp lại. Sau đó bản chất virut của những bệnh không giống nhƣ bệnh lở mồm long móng (Loefler và Frosch, 1898), dịch tả trâu bò, đƣợc lần lƣợt phạt hiện. Nhƣ vậy, từ vào cuối thế kỷ XIX với sự cách tân và phát triển cao của công ty nghĩa tƣ bản, bởi vì sự giao lƣu vận chuyển thoáng rộng khắp cố gắng giới, bệnh dịch động vật hoang dã có điều kiện lây lan to gan lớn mật mẽ. Kỹ thuật về vi sinh vật và bệnh truyền nhiễm vẫn có cơ hội phát triển đáp ứng nhu cầu nhu cầu giải quyết và xử lý những vấn đề mới của trong thực tế và đã đạt đƣợc các thành tựu to lớn. Vụ việc cơ phiên bản của vi sinh đồ học vào thời kỳ này là phân tích quá trình truyền nhiễm cùng tìm những biện pháp ngăn ngừa bệnh xảy ra. Từ tiến độ sơ khai của vi khuẩn học với trung vai trung phong là những nghiên cứu của Pasteur cùng Koch, bƣớc sang nắm kỷ XX trái đất đã đạt đƣợc hầu hết bƣớc tiến mạnh khỏe trong nghiên cứu miễn dịch học với hóa điều trị học. Từ phát kiến về salvarsan của Ehrlich (1910) mang lại phát con kiến của Domagk (1935) về sulfamid (sulfonamide), việc phát hiện penicillin bởi Fleming (1929) và tái phạt hiện chất kháng sinh này vào 1941 cũng nhƣ phát hiện tại streptomycin (1941) và một loạt chất kháng sinh khác đã tạo bƣớc tiến new của sự cải tiến và phát triển vi sinh thiết bị học vận dụng và khám chữa bệnh truyền nhiễm. Hiện tại nay, mọi thành tựu to phệ trong nghành khoa học thoải mái và tự nhiên về toán, lý, hóa, sinh vật dụng học, di truyền học, sinh hóa học cùng sinh học phân tử đã hỗ trợ cho môn vi sinh đồ dùng phát triển, ngày càng xử lý đƣợc nhiều vụ việc về trình bày và thực tiễn sản xuất. Gần như hiểu biết về miễn dịch học, hóa sinh học với di truyền học, ngày càng đƣợc sâu sắc. Nhiều phương án chẩn đoán bệnh truyền nhiễm dũng mạnh hơn và đúng đắn hơn trên cơ sở phân tích kiểu hình cũng nhƣ hình dạng gen, nhiều một số loại vacxin phòng bệnh, nhiều bài thuốc chữa bệnh vẫn đƣợc dùng rộng thoải mái để chống và chữa trị bệnh hễ vật. II. Dục tình môn học tập Bệnh truyền nhiễm với những môn học tập khác Môn học bệnh truyền nhiễm bao gồm quan hệ với nhiều môn học tập khác, trƣớc hết là môn vi sinh vật. Môn học tập này nghiên cứu các vi sinh thiết bị gây bệnh về đặc tính sinh thứ của chúng, quan hệ nam nữ giữa chúng và khung người động đồ gia dụng trong quá trình sinh bệnh. Môn vi sinh đồ gia dụng thú y giúp cho môn bệnh <...>... CHẾ PHÁT BỆNH TRUYỀN NHIỄM (BỆNH CẢM NHIỄM) I Cảm nhiễm và phát bệnh 1 Mầm bệnh (căn bệnh, bệnh nguyên) không giống với bệnh ko truyền nhiễm, những bệnh truyền nhiễm tất cả một quánh tính bình thường là gồm tính l y lan và vị một loại, hoặc nhiều lúc một số loại, vi sinh vật điện thoại tư vấn là mầm bệnh g y đề nghị Một mầm bệnh là một trong vi sinh vật dụng đóng vai trò lý do trực tiếp và không thể không có của một bệnh truyền nhiễm Mầm bệnh có... Liều rất nhỏ dại Nhiều enzym đƣợc coi là y u tố lan truyền 33 (y u tố xâm nhiễm tuyệt y u tố khuyếch tán) Y u tố lan truyền liên quan đến khả năng của vi khuẩn ký sinh chiếu thẳng qua tổ chức của khung hình ký chủ, chi phối tính ký sinh của vi khuẩn g y bệnh Y u tố lan truyền có tác dụng tăng tính thấm vào của tổ chức triển khai và có chức năng làm dịch chuyển mầm bệnh trong khung người Những y u tố n y làm cho tăng mức độ g y bệnh của tương đối nhiều loại vi... Mà g y bệnh Mầm bệnh kế phát có tác dụng bệnh nặng nề thêm vì chưng v y loại cảm nhiễm n y nói một cách khác là nhiễm trùng tiếp sức xuất xắc cảm nhiễm tiếp sức hiện tƣợng một mầm bệnh đột nhập vào cơ thể đang bị mắc bệnh cảm nhiễm mầm bệnh kia thì điện thoại tư vấn là bội nhiễm Nếu cơ thể đã ngoài bệnh cảm nhiễm nào này mà mắc lại bệnh vì cảm nhiễm mầm bệnh đó thì call là tái nhiễm bắt buộc phân biệt tái nhiễm với tiếp tục tái phát Tái phát là xuất hiện thêm lại bệnh. .. Cùng mầm bệnh trong thời điểm tạm thời ở thế cân bằng Mầm bệnh không trình bày tính g y bệnh và khung người 22 cũng không sa thải đƣợc mầm bệnh Khi khung người suy y u, mầm bệnh biến chuyển đổi, tính g y bệnh đƣợc tăng cƣờng nên có công dụng g y bệnh cho khung người Trƣờng đúng theo cảm nhiễm n y gọi là nhiễm trùng từ trong những vi sinh đồ g y cảm nhiễm từ vào thƣờng là đa số mầm bệnh cảm nhiễm cơ hội Cảm nhiễm vì một nhiều loại mầm bệnh g y ra gọi... Con vật bệnh mới lộ diện đ y đủ những triệu chứng nổi bật của từng nhiều loại bệnh vì chưng v y, sống thời kỳ n y, kề bên các triệu bệnh chung ng y càng nặng nề th y lộ diện triệu bệnh và bệnh tích đặc hiệu của bệnh, hỗ trợ cho việc chẩn đoán bệnh đƣợc thuận lợi Thời kỳ cuối bệnh: T y theo mức độ đề kháng khác nhau của cơ thể, một dịch truyền nhiễm có thể xong bằng khỏi bệnh, thành bệnh mãn tính giỏi g y bị tiêu diệt Con... Bậc thấp chính vì như thế nguyên trùng g y bệnh đƣợc xem là các động vật hoang dã ký sinh (zooparasites) trong khi các y u tố không giống nêu bên trên (vi khuẩn, virut, nấm) đa số đƣợc xem như là các thực vật ký kết sinh (phytoparasites) bởi vì v y, nhiều tài liệu bệnh cảm nhiễm (bệnh truyền nhiễm gia súc) không 14 biểu lộ loại tác nhân g y bệnh n y một biện pháp không đam mê đáng những nguyên trùng cam kết sinh đƣờng tiết g y đề xuất bệnh truyền nhiễm tất cả đặc điểm... đấu với mầm bệnh trong quy trình cảm nhiễm tiến triển công dụng của cảm nhiễm có thể dẫn mang đến phát bệnh hay là không phát bệnh t y nằm trong vào những y u tố trường hợp phát bệnh bởi vì cảm nhiễm một mầm bệnh nào kia thì những biểu lộ thƣờng đặc trƣng mang đến bệnh kia Cùng với sự hình thành và trở nên tân tiến học thuyết mầm bệnh của Koch và Pasteur, nhiều ngƣời, khi phân tích nguyên nhân và phƣơng pháp phòng dịch truyền nhiễm, đã... bệnh s y bầu truyền nhiễm, ) Trong cùng một bệnh, thời kỳ nung bệnh của những cá thể trong thuộc loài động vật cũng khác nhau, tuy nhiên, mỗi bệnh dịch truyền nhiễm thƣờng có thời hạn nung bệnh trung bình nhất thiết 24 Thời kỳ nung bệnh của một bệnh nhiều năm hay ngắn phụ thuộc vào vào các nguyên nhân: số lƣợng với độc lực của mầm bệnh (số lƣợng mầm bệnh lúc đầu càng những và độc lực càng tốt thì thời kỳ nung bệnh. .. Thân mầm bệnh và cơ thể trong đk ngoại cảnh độc nhất định cho nên, khác với phần nhiều bệnh nội khoa và ngoại khoa không truyền nhiễm, bệnh truyền nhiễm nào thì cũng thƣờng tiến triển qua những quy trình tiến độ nhất định Nói chung, quy trình đó tất cả bốn thời kỳ: nung bệnh, khởi phát, toàn phát và cuối bệnh Thời kỳ nung bệnh: Đặc điểm tầm thường của bệnh truyền nhiễm là tất cả thời kỳ nung bệnh (còn gọi là thời kỳ ủ bệnh) Đó... Vật mầm bệnh là y u tố quan trọng đặc biệt trong quá trình sinh bệnh của nó tất cả mầm bệnh chỉ việc số lƣợng cực kỳ ít, gồm khi chỉ việc một tế bào vi khuẩn tụ ngày tiết (Pasteurella) cũng đủ g y bệnh đến thỏ, trường đoản cú 2 5 tế bào vi trùng s y thai truyền nhiễm (Brucella) có thể g y bệnh đến chuột lang Nhƣng tất cả mầm bệnh đòi hỏi số lƣợng bắt buộc nhiều mới g y đƣợc bệnh nhƣ nha bào nhiệt độ thán phải tới 24 ngàn cái new g y bệnh ngơi nghỉ thỏ, . Ng y nay) vẫn phát biểu thuyết truyền lan truyền (de contagione, 1545). Ông mang đến rằng vì sao của 5 dịch truyền nhiễm là một "chất truyền nhiễm. "Dịch tễ học căn bệnh truyền truyền nhiễm thú y& quot;. Đ y là phần đầu trong chƣơng trình dài bao gồm 11 đơn vị học trình của môn " ;Bệnh truyền lây truyền thú y& quot;, áp
Bạn đang xem: Giáo trình bệnh truyền nhiễm thú y
Xem thêm: Bảng Giá Khoa Thẩm Mỹ Bệnh Viện Chợ Rẫy Có Khoa Thẩm Mỹ Không?
Xem thêm: Những Biểu Hiện Của Bệnh Ung Thư Phổi Biểu Hiện Như Thế Nào?
Cho tới thế kỷ XIX ngƣời ta vẫn tồn tại nghĩ rằng trường đoản cú ngƣời bệnh vạc ra hóa học truyền nhiễm (contagium), còn từ bỏ vật bị tiêu diệt phát vận khí độc (miasma) và đa số là nguyên nhân của bệnh dịch. Từ cuối thế kỷ thứ XVII, nhỏ ngƣời đã đạt thêm nhiều hiện đại lớn. Năm 1676, Liuoenhoc (Leeuwenhoek, 1632 - 1723) phát minh ra kính hiển vi đơn giản và dễ dàng đầu tiên bắt đầu giai đoạn phát hiện nay vi sinh vật, một bƣớc ngoặt đặc biệt tạo cơ sở dẫn đến sự việc hình thành một nghành nghề dịch vụ khoa học mới, vi sinh vật học, là môn tất cả liên quan chặt chẽ với truyền nhiễm học. Ông đã biểu thị những vi sinh thứ ông quan sát đƣợc trong số chất dịch mà lại ông hoàn toàn có thể có và đã cho nhân loại có thêm những chứng cứ mới về hầu hết yếu tố gây bệnh nhưng mà mắt thƣờng không quan sát thấy. Những tìm hiểu của ông đƣợc phân phát biểu ngơi nghỉ Hội hoàng thất London (London Royal Society 14/IX, 1683). đông đảo sinh thứ ông quan liền kề và biểu đạt đƣợc bao gồm thể bao hàm các động vật hoang dã nguyên sinh. Với kính hiển vi tự gắn thêm ráp tất cả độ phóng đại khoảng chừng 40 - 270 lần, ông đã tạo nên nhiều ngƣời biết đến vi sinh vật, mặc dù vậy, rất nhiều phát hiện tại của ông ko đƣợc sự quá nhận rộng rãi của giới khoa học. Khoảng 100 năm sau, khi kính hiển vi đƣợc tái sáng tạo và cải thiện (Chevalier, 1770 - 1840; Abbe, 1840 -1905) việc quan gần cạnh vi sinh thứ cũng tƣơng trường đoản cú nhƣng sẽ trở nên thuận lợi hơn. Những đóng góp của Erenberg (1838, hotline vi sinh vật quan sát đƣợc là Infusiontierchen), Nageli (1857, call vi sinh vật dụng quan liền kề đƣợc là Schizomyceten), Cohn (1872, phân biệt vi trùng khỏi thực vật) đã tạo nên loài ngƣời càng làm rõ hơn về các vi sinh vật. Đến thời điểm giữa thế kỷ XIX, tại sao bệnh truyền nhiễm đã đƣợc những nhà vi sinh thiết bị học không giống xác định. Paxtơ (Pasteur, 1822 - 1895) đã khởi đầu một tiến độ lớn trong lịch sử vẻ vang phát triển vi sinh đồ gia dụng học. Ông đã xác định bản chất vi trùng trong quy trình thối rữa với sự lên men, xác định thực chất sống của vi trùng gây nên một số bệnh truyền nhiễm, tấn công đổ thuyết "ngẫu sinh" hình ảnh hƣởng rất to gan lớn mật đƣơng thời. Ông đã dày công phân tích các vi sinh vật gây bệnh, đề ra thuyết mầm bệnh trường đoản cú đó đề ra 6 giải pháp cách ly trong phòng bệnh tằm gai, biện pháp thanh trùng dịch phân tách quả nho trƣớc lúc lên men rƣợu vang bởi giống nấm mèo men thuần chủng, và dựa vào những vận dụng phòng bệnh đậu mùa bằng đậu trườn mà Jenner (1749 - 1823) vận dụng vào vào cuối thế kỷ XVIII (1798), ông sẽ chế đƣợc vacxin phòng một số trong những bệnh. Thể nghiệm của Pasteur về thỏa mãn nhu cầu miễn dịch tự tạo phòng bệnh sức nóng thán ở chiên (1881) bởi chủng vi trùng do ông gây nhƣợc độc một phương diện chỉ rằng bé ngƣời có thể chủ đụng chế đƣợc chủng mầm bệnh nhƣợc độc để tạo nên miễn dịch và mặt khác minh chứng thuyết mầm bệnh của mình. Cùng với những loài vật không đƣợc tiêm vacxin chết vì công cƣờng độc trong phân tách đó, ý niệm vi sinh vật là lý do dịch bệnh truyền nhiễm đƣợc củng cố. Đồng thời, trên cơ sở thực nghiệm tiêm phòng bệnh, ý niệm về miễn kháng dịch thể (humoral immunity) sẽ đƣợc hình thành, Ehrlich (1854 - 1915) là ngƣời đầu tiên phát triển thành học thuyết miễn dịch dịch thể cho rằng trong dịch thể đụng vật đã biết thành mầm bệnh xuất xắc thành phần của mầm bệnh xâm nhập xuất hiện yếu tố trung hòa - nhân chính mầm bệnh (sau kia đƣợc hotline là kháng thể miễn dịch). Pasteur cũng là ngƣời đang chế đƣợc vacxin dại đầu tiên và đó là phát kiến to đùng của thời đại. Các nhà bác bỏ học khác trên quả đât đã đóng góp thêm phần to mập cho sự phát triển của vi sinh đồ gia dụng học với truyền nhiễm học. Cốc (Koch, 1843 - 1910) phân lập vi trùng nhiệt thán (1876), vi khuẩn lao (1882) và vi khuẩn thổ tả sinh hoạt ngƣời (1883) đã góp thêm phần củng núm và trở nên tân tiến thuyết mầm bệnh. Đóng góp đặc trưng của Koch còn tại phần ông đã tìm ra môi trƣờng sệt nuôi cấy vi khuẩn (môi trƣờng gelatin, 1876) và thuốc nhuộm vi khuẩn khiến cho việc cấy phân lập vi khuẩn thuần khiết cũng nhƣ quan liêu sát vi trùng trở nên dễ ợt hơn. Trên các đại lý phát biểu của Henle (1840) về quan hệ giữa bệnh truyền nhiễm và vi sinh vật, Koch đã cách tân và phát triển bốn nguyên tắc xác minh mối tình dục này mà sau này gọi là "Định đề Koch". Những cách thức này đã hỗ trợ cho những nghiên cứu mối quan hệ nam nữ nhân - quả thân vi sinh vật và bệnh truyền nhiễm đƣợc tăng tiến nhanh chóng. Đóng góp vào sự cải tiến và phát triển của vấn đề phát hiện mầm bệnh còn tồn tại những phát con kiến về áp dụng thuốc nhuộm anilin trong phân tích vi sinh vật của Weigert (1876), Solomonsen (1876) với Ehrlich (1878) cũng nhƣ phát loài kiến của Hesse (1881) trên cơ sở gợi ý của vk về việc chế môi trƣờng đặc chứa thạch (agar), Sau phần đa phát loài kiến về miễn dịch học tập của Pasteur, Koch và Ehrlich nêu trên, Behring cùng Kitasato (1891) đã phát hiện ra kháng độc tố, 7 góp thêm cơ sở kiên cố cho sự cải cách và phát triển của môn miễn dịch học. Metnhicôp (Metchnikov, 1845 - 1916) đã đưa ra học thuyết miễn dịch thực bào với đề xƣớng vụ việc biến dị có định hƣớng vi sinh vật. Ivanôpxki (Ivanovsky, 1864 - 1920) là ngƣời phát hiện tại virut đầu tiên, virut bệnh đốm dung dịch lá, vào năm 1882. Ít năm tiếp theo (1898) thí nghiệm chứng minh virut này đƣợc Bejerink lặp lại. Sau đó bản chất virut của những bệnh không giống nhƣ bệnh lở mồm long móng (Loefler và Frosch, 1898), dịch tả trâu bò, đƣợc lần lƣợt phạt hiện. Nhƣ vậy, từ vào cuối thế kỷ XIX với sự cách tân và phát triển cao của công ty nghĩa tƣ bản, bởi vì sự giao lƣu vận chuyển thoáng rộng khắp cố gắng giới, bệnh dịch động vật hoang dã có điều kiện lây lan to gan lớn mật mẽ. Kỹ thuật về vi sinh vật và bệnh truyền nhiễm vẫn có cơ hội phát triển đáp ứng nhu cầu nhu cầu giải quyết và xử lý những vấn đề mới của trong thực tế và đã đạt đƣợc các thành tựu to lớn. Vụ việc cơ phiên bản của vi sinh đồ học vào thời kỳ này là phân tích quá trình truyền nhiễm cùng tìm những biện pháp ngăn ngừa bệnh xảy ra. Từ tiến độ sơ khai của vi khuẩn học với trung vai trung phong là những nghiên cứu của Pasteur cùng Koch, bƣớc sang nắm kỷ XX trái đất đã đạt đƣợc hầu hết bƣớc tiến mạnh khỏe trong nghiên cứu miễn dịch học với hóa điều trị học. Từ phát kiến về salvarsan của Ehrlich (1910) mang lại phát con kiến của Domagk (1935) về sulfamid (sulfonamide), việc phát hiện penicillin bởi Fleming (1929) và tái phạt hiện chất kháng sinh này vào 1941 cũng nhƣ phát hiện tại streptomycin (1941) và một loạt chất kháng sinh khác đã tạo bƣớc tiến new của sự cải tiến và phát triển vi sinh thiết bị học vận dụng và khám chữa bệnh truyền nhiễm. Hiện tại nay, mọi thành tựu to phệ trong nghành khoa học thoải mái và tự nhiên về toán, lý, hóa, sinh vật dụng học, di truyền học, sinh hóa học cùng sinh học phân tử đã hỗ trợ cho môn vi sinh đồ dùng phát triển, ngày càng xử lý đƣợc nhiều vụ việc về trình bày và thực tiễn sản xuất. Gần như hiểu biết về miễn dịch học, hóa sinh học với di truyền học, ngày càng đƣợc sâu sắc. Nhiều phương án chẩn đoán bệnh truyền nhiễm dũng mạnh hơn và đúng đắn hơn trên cơ sở phân tích kiểu hình cũng nhƣ hình dạng gen, nhiều một số loại vacxin phòng bệnh, nhiều bài thuốc chữa bệnh vẫn đƣợc dùng rộng thoải mái để chống và chữa trị bệnh hễ vật. II. Dục tình môn học tập Bệnh truyền nhiễm với những môn học tập khác Môn học bệnh truyền nhiễm bao gồm quan hệ với nhiều môn học tập khác, trƣớc hết là môn vi sinh vật. Môn học tập này nghiên cứu các vi sinh thiết bị gây bệnh về đặc tính sinh thứ của chúng, quan hệ nam nữ giữa chúng và khung người động đồ gia dụng trong quá trình sinh bệnh. Môn vi sinh đồ gia dụng thú y giúp cho môn bệnh <...>... CHẾ PHÁT BỆNH TRUYỀN NHIỄM (BỆNH CẢM NHIỄM) I Cảm nhiễm và phát bệnh 1 Mầm bệnh (căn bệnh, bệnh nguyên) không giống với bệnh ko truyền nhiễm, những bệnh truyền nhiễm tất cả một quánh tính bình thường là gồm tính l y lan và vị một loại, hoặc nhiều lúc một số loại, vi sinh vật điện thoại tư vấn là mầm bệnh g y đề nghị Một mầm bệnh là một trong vi sinh vật dụng đóng vai trò lý do trực tiếp và không thể không có của một bệnh truyền nhiễm Mầm bệnh có... Liều rất nhỏ dại Nhiều enzym đƣợc coi là y u tố lan truyền 33 (y u tố xâm nhiễm tuyệt y u tố khuyếch tán) Y u tố lan truyền liên quan đến khả năng của vi khuẩn ký sinh chiếu thẳng qua tổ chức của khung hình ký chủ, chi phối tính ký sinh của vi khuẩn g y bệnh Y u tố lan truyền có tác dụng tăng tính thấm vào của tổ chức triển khai và có chức năng làm dịch chuyển mầm bệnh trong khung người Những y u tố n y làm cho tăng mức độ g y bệnh của tương đối nhiều loại vi... Mà g y bệnh Mầm bệnh kế phát có tác dụng bệnh nặng nề thêm vì chưng v y loại cảm nhiễm n y nói một cách khác là nhiễm trùng tiếp sức xuất xắc cảm nhiễm tiếp sức hiện tƣợng một mầm bệnh đột nhập vào cơ thể đang bị mắc bệnh cảm nhiễm mầm bệnh kia thì điện thoại tư vấn là bội nhiễm Nếu cơ thể đã ngoài bệnh cảm nhiễm nào này mà mắc lại bệnh vì cảm nhiễm mầm bệnh đó thì call là tái nhiễm bắt buộc phân biệt tái nhiễm với tiếp tục tái phát Tái phát là xuất hiện thêm lại bệnh. .. Cùng mầm bệnh trong thời điểm tạm thời ở thế cân bằng Mầm bệnh không trình bày tính g y bệnh và khung người 22 cũng không sa thải đƣợc mầm bệnh Khi khung người suy y u, mầm bệnh biến chuyển đổi, tính g y bệnh đƣợc tăng cƣờng nên có công dụng g y bệnh cho khung người Trƣờng đúng theo cảm nhiễm n y gọi là nhiễm trùng từ trong những vi sinh đồ g y cảm nhiễm từ vào thƣờng là đa số mầm bệnh cảm nhiễm cơ hội Cảm nhiễm vì một nhiều loại mầm bệnh g y ra gọi... Con vật bệnh mới lộ diện đ y đủ những triệu chứng nổi bật của từng nhiều loại bệnh vì chưng v y, sống thời kỳ n y, kề bên các triệu bệnh chung ng y càng nặng nề th y lộ diện triệu bệnh và bệnh tích đặc hiệu của bệnh, hỗ trợ cho việc chẩn đoán bệnh đƣợc thuận lợi Thời kỳ cuối bệnh: T y theo mức độ đề kháng khác nhau của cơ thể, một dịch truyền nhiễm có thể xong bằng khỏi bệnh, thành bệnh mãn tính giỏi g y bị tiêu diệt Con... Bậc thấp chính vì như thế nguyên trùng g y bệnh đƣợc xem là các động vật hoang dã ký sinh (zooparasites) trong khi các y u tố không giống nêu bên trên (vi khuẩn, virut, nấm) đa số đƣợc xem như là các thực vật ký kết sinh (phytoparasites) bởi vì v y, nhiều tài liệu bệnh cảm nhiễm (bệnh truyền nhiễm gia súc) không 14 biểu lộ loại tác nhân g y bệnh n y một biện pháp không đam mê đáng những nguyên trùng cam kết sinh đƣờng tiết g y đề xuất bệnh truyền nhiễm tất cả đặc điểm... đấu với mầm bệnh trong quy trình cảm nhiễm tiến triển công dụng của cảm nhiễm có thể dẫn mang đến phát bệnh hay là không phát bệnh t y nằm trong vào những y u tố trường hợp phát bệnh bởi vì cảm nhiễm một mầm bệnh nào kia thì những biểu lộ thƣờng đặc trƣng mang đến bệnh kia Cùng với sự hình thành và trở nên tân tiến học thuyết mầm bệnh của Koch và Pasteur, nhiều ngƣời, khi phân tích nguyên nhân và phƣơng pháp phòng dịch truyền nhiễm, đã... bệnh s y bầu truyền nhiễm, ) Trong cùng một bệnh, thời kỳ nung bệnh của những cá thể trong thuộc loài động vật cũng khác nhau, tuy nhiên, mỗi bệnh dịch truyền nhiễm thƣờng có thời hạn nung bệnh trung bình nhất thiết 24 Thời kỳ nung bệnh của một bệnh nhiều năm hay ngắn phụ thuộc vào vào các nguyên nhân: số lƣợng với độc lực của mầm bệnh (số lƣợng mầm bệnh lúc đầu càng những và độc lực càng tốt thì thời kỳ nung bệnh. .. Thân mầm bệnh và cơ thể trong đk ngoại cảnh độc nhất định cho nên, khác với phần nhiều bệnh nội khoa và ngoại khoa không truyền nhiễm, bệnh truyền nhiễm nào thì cũng thƣờng tiến triển qua những quy trình tiến độ nhất định Nói chung, quy trình đó tất cả bốn thời kỳ: nung bệnh, khởi phát, toàn phát và cuối bệnh Thời kỳ nung bệnh: Đặc điểm tầm thường của bệnh truyền nhiễm là tất cả thời kỳ nung bệnh (còn gọi là thời kỳ ủ bệnh) Đó... Vật mầm bệnh là y u tố quan trọng đặc biệt trong quá trình sinh bệnh của nó tất cả mầm bệnh chỉ việc số lƣợng cực kỳ ít, gồm khi chỉ việc một tế bào vi khuẩn tụ ngày tiết (Pasteurella) cũng đủ g y bệnh đến thỏ, trường đoản cú 2 5 tế bào vi trùng s y thai truyền nhiễm (Brucella) có thể g y bệnh đến chuột lang Nhƣng tất cả mầm bệnh đòi hỏi số lƣợng bắt buộc nhiều mới g y đƣợc bệnh nhƣ nha bào nhiệt độ thán phải tới 24 ngàn cái new g y bệnh ngơi nghỉ thỏ, . Ng y nay) vẫn phát biểu thuyết truyền lan truyền (de contagione, 1545). Ông mang đến rằng vì sao của 5 dịch truyền nhiễm là một "chất truyền nhiễm. "Dịch tễ học căn bệnh truyền truyền nhiễm thú y& quot;. Đ y là phần đầu trong chƣơng trình dài bao gồm 11 đơn vị học trình của môn " ;Bệnh truyền lây truyền thú y& quot;, áp
